بخش بلاگ
معاملات بورس در دوران جنگ
1404-03-27
17:13
معاملات بورس در دوران جنگ | آیا خرید و فروش سهام متوقف می‌شود؟ بررسی روان‌شناسی بازار، نوسانات، توقف نمادها و تجربه جهانی
🔍 مقدمه
جنگ از جمله شدیدترین اختلال‌های اقتصادی است که بر تمام ارکان کشور، از جمله بازار سرمایه اثر می‌گذارد. اما برخلاف تصور عمومی، معاملات بورسی همیشه متوقف نمی‌شوند.
در واقع، بسته به شدت جنگ، مکان جغرافیایی درگیری، سیاست‌های اقتصادی دولت و زیرساخت بازار، ممکن است معاملات بورس ادامه یافته، مختل یا موقتاً تعلیق شوند.
⚖️ سناریوهای رایج بازار بورس در دوران جنگ
1. ✅ بورس باز و فعال (با ریسک بالا)
در این حالت، بازار بورس با وجود جنگ داخلی یا خارجی، همچنان فعال است ولی:
-
معاملات با احتیاط بالا انجام می‌شود
-
نوسانات شدیدتر از قبل می‌شود
-
خروج پول هوشمند یا سرمایه‌های بزرگ اتفاق می‌افتد
-
معاملات کوتاه‌مدت و سفته‌بازی افزایش می‌یابد
📌 مثال: بورس اوکراین تا پیش از حمله ۲۰۲۲ با وجود جنگ دونباس فعال بود.
2. 🟡 بورس با محدودیت (باز اما کنترل‌شده)
در برخی کشورها، بورس در شرایط جنگی باز می‌ماند ولی با تدابیر کنترل ریسک:
-
تعیین حد نوسان سخت‌گیرانه
-
افزایش دامنه توقف اتوماتیک
-
توقف برخی نمادهای خاص (مانند بانک یا انرژی)
-
تعلیق ورود و خروج سرمایه خارجی
📌 مثال: بورس ایران در دوره‌های تنش شدید امنیتی با محدودیت‌های مقطعی مواجه شده است.
3. 🔴 توقف کامل بازار سرمایه
در شرایطی که جنگ باعث فروپاشی سیستم بانکی، زیرساخت اینترنت، یا تهدید فیزیکی ساختمان بورس شود، بازار به‌طور کامل متوقف می‌شود:
-
هیچ معامله‌ای انجام نمی‌شود
-
سفارش‌ها لغو می‌شوند
-
معاملات آتی و آپشن تعلیق می‌شود
-
بازگشایی ممکن است هفته‌ها یا ماه‌ها طول بکشد
📌 مثال: بورس اوکراین در اسفند ۱۴۰۰ هم‌زمان با حمله روسیه به‌طور کامل بسته شد.
📊 تأثیر جنگ بر رفتار سرمایه‌گذار
| رفتار | توضیح |
|---|---|
| ترس و خروج پول حقیقی | بیشتر سرمایه‌گذاران خرد دارایی خود را نقد می‌کنند |
| ورود سرمایه حقوقی یا دولتی | برای کنترل ریزش بازار، دولت ممکن است خرید انجام دهد |
| کاهش نقدشوندگی | افراد کمتر ریسک می‌کنند، حجم معاملات کم می‌شود |
| رشد صنایع دفاعی، داروسازی، مواد غذایی | صنایع اساسی معمولاً پناهگاه سرمایه می‌شوند |
| نوسانات بسیار شدید | به‌خاطر جو روانی، هر خبری می‌تواند باعث صف خرید/فروش شود |
📉 کدام صنایع آسیب‌پذیرترند؟
| گروه | میزان آسیب |
|---|---|
| بانک‌ها | بسیار زیاد (به دلیل ریسک نقدینگی و هجوم به برداشت) |
| گردشگری و حمل‌ونقل | زیاد (کاهش سفر و تجارت) |
| ساختمان و املاک | زیاد (رکود ساخت‌وساز) |
| فناوری و تولید لوکس | زیاد (کاهش تقاضا) |
| انرژی | متغیر (بسته به کنترل منابع و صادرات) |
| صنایع دفاعی، غذایی، دارویی | کمترین آسیب (حتی گاهی رشد می‌کنند) |
📈 استراتژی سرمایه‌گذاری در زمان جنگ
| روش | توضیح |
|---|---|
| تبدیل دارایی به سهام بنیادی دفاعی | صنایع کم‌ریسک مثل غذایی، دارویی، انرژی |
| سرمایه‌گذاری بلندمدت با حد ضرر | مدیریت ریسک با دید زمانی بالا |
| استفاده از صندوقهای سرمایه‌گذاری کم‌ریسک | صندوقهای درآمد ثابت |
| اجتناب از نوسان‌گیری | نوسانات غیرقابل پیش‌بینی هستند |
| ذخیره نقدینگی تا زمان ثبات | بهترین رویکرد برای حفظ سرمایه در شرایط مبهم |
📚 نمونه‌هایی از کشورها:
🇮🇷 ایران
-
در جنگ تحمیلی بورس تعطیل نشد، اما حجم معاملات بسیار کم بود
-
صنایع دفاعی، فلزات اساسی و غذایی بهتر از بقیه دوام آوردند
🇺🇦 اوکراین
-
در فوریه ۲۰۲۲ بازار سهام تعطیل شد
-
پس از بازگشایی، فقط برخی نمادها و تحت نظارت شدید اجازه معامله یافتند
لبنان و سوریه
-
بورس سوریه و لبنان درگیر رکود بلندمدت شدند و اعتماد بازار به حداقل رسید
✅ جمع‌بندی نهایی
| سؤال | پاسخ |
|---|---|
| آیا معاملات بورس در جنگ ادامه دارد؟ | بستگی به شدت جنگ دارد، گاهی فعال، گاهی با محدودیت و گاهی تعطیل |
| آیا سرمایه‌گذاری در بورس در جنگ منطقی است؟ | فقط در صنایع خاص و با مدیریت ریسک بالا |
| چه صنایعی امن‌ترند؟ | غذایی، دارویی، دفاعی، انرژی |
| استراتژی چیست؟ | احتیاط، تمرکز بر دارایی کم‌ریسک، دید بلندمدت |
